Հայաստանը երեկ հրաժարվեց միանալ ԱՊՀ արտգործնախարարության խորհրդի՝ «Եվրասիայում անվտանգության ապահովման սկզբունքների» և «միջազգային հարաբերություններում միակողմանի միջոցների անթույլատրելիության մասին» հայտարարություններին։
Եվրասիայի անվտանգության ապահովումը Հայաստանին, ըստ երևույթին, չի վերաբերում։ Երևանը վստահ է, որ իր անվտանգությունը կապահովի մեկ ուրիշը, այս անգամ Արևմուտքը: Կամ Երևանում իշխող վերնախավին երկրի անվտանգության փոխարեն հետաքրքրում է միայն սեփական իշխանության անվտանգությունը։
Եվրասիայում անվտանգության վերաբերյալ ԱՊՀ ԱԳՆ խորհրդի հայտարարություններին միանալուց և միակողմանի միջոցների անթույլատրելիության սկզբունքներից Հայաստանի հրաժարումը ևս մեկ անգամ հաստատում են երկրի արտաքին քաղաքական կուրսը փոխելու Երևանի որոշումը։
Փորձենք օբյեկտիվորեն վերլուծել Հայաստանի ղեկավարության որոշումը
Նախևառաջ, սա հեռանում է ԱՊՀ-ից, մի կառույցից, որտեղ Հայաստանը եղել է հիմնադիրներից մեկը և ավանդաբար համարվել է Ռուսաստանի և հետխորհրդային այլ երկրների հավատարիմ գործընկերն այս կառույցի շրջանակներում։ Սակայն վերջին տարիներին շոշափելի սառեցում է նկատվում Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, հատկապես Արցախի ամբողջական կորստի և Ադրբեջանի հետ հակամարտության շարունակական սրման ֆոնին, ինչի համար հայկական կողմը Ռուսաստանին մեղադրում էր «անբավարար աջակցության» մեջ։ ԱՊՀ-ի հայտարարությունների ստորագրումից հրաժարվելը կարող է լինել վերը նշվածի ավելի լայն գործընթացի մի մասը, որը ևս մեկ անգամ ակնհայտորեն վկայում է Արևմուտքին մոտենալու և արտաքին քաղաքականության առաջնահերթությունները վերանայելու Երևանի ցանկության մասին։
Եվրասիայում անվտանգության մասին հայտարարության ստորագրումից հրաժարվելը կարող է վկայել նաև այն մասին, որ Հայաստանն այլևս չի տեսնում ԱՊՀ շրջանակներում սեփական անվտանգության ապահովման արդյունավետ մեխանիզմներ։ Սա հատկապես արդիական դարձավ 2020 թվականի Ղարաբաղյան պատերազմի լիակատար ֆիասկոյի և դրան հաջորդած իրադարձությունների ֆոնին, երբ Հայաստանը, ինչպես կարծում են Երևանում, իր դաշնակիցների կողմից չստացավ սպասված ռազմական և դիվանագիտական աջակցությունը։ Նման պայմաններում երկիրը ձգտում է դիվերսիֆիկացնել իր արտաքին քաղաքական և պաշտպանական դաշինքները, այդ թվում՝ խորացնել համագործակցությունն Արևմուտքի, մասնավորապես ԱՄՆ-ի և Եվրամիության հետ։
Եզրակացության փոխարեն
«Միջազգային հարաբերություններում միակողմանի միջոցների անթույլատրելիության» մասին հայտարարությունը կարող է ուղղված լինել Արևմուտքի պատժամիջոցների և ճնշման քաղաքականության դեմ, որն արտացոլում է Ռուսաստանի և հետխորհրդային այլ երկրների ավանդական դիրքորոշումը։ Այս հայտարարությանը միանալուց Հայաստանի հրաժարումը խոսում է այն մասին, որ Երևանը ցանկանում է չեզոք մնալ կամ բաց լինել Արևմուտքի հետ համագործակցության համար՝ չնայած հնարավոր քաղաքական կամ տնտեսական ռիսկերին:
Հայաստանի այս դիրքորոշումը կարելի է համարել էական քայլ՝ ուղղված երկրի արտաքին քաղաքականության ուղենիշների վերանայմանը։ Հայաստանը ձգտում է խուսափել կախվածությունից Ռուսաստանից և ԱՊՀ-ից և ընդհանրապես եվրասիական տարածքից, միաժամանակ ուսումնասիրելով Արևմուտքի հետ ավելի սերտ կապեր հաստատելու հնարավորությունները։
Անկախ նրանից, թե ինչպես է ընթերցողը վերաբերվում Երևանի վարած քաղաքականությանը, օբյեկտիվորեն պետք է փաստեմ հարավկովկասյան այս երկրի աննախադեպ բարձր կախվածությունն արտաքին ուժերից, մասնավորապես՝ արևմտյան երկրներից։
#Հայաստան #ԱՊՀ
